A co po czyjej wielkości, jak nie ma w głowie mądrości? Zachodnie, Wysokie, Bielskie- o co w ogóle kaman?

Tam gdzie Zachodnie spotykają się z Wysokimi, czyli klasyka w najlepszym wydaniu- Dolina Gąsienicowa

Mówią, że człowiek uczy się całe życia, że kto pyta nie błądzi, że głupich nie sieją, a sami się rodzą.
Dziś dla odmiany trochę edukacyjnie.
No to jak to z tymi Zachodnimi w ogóle jest? Dlaczego Tatry Wysokie są wysokie? A te Bielskie to skąd niby- że od Bielska- Białej?
O różnicach, budowie i nazwach opowiem szybko, zwięźle i przyjemnie niżej.
Po pierwsze rozsiądź się wygodnie na fotelu/krześle/kanapie/sofie/łóżku (właściwe zakreśl) i skup na chwil kilka, a wszelkie wątpliwości zostaną rozwiane.
(poniższe pytania zadałam sobie sama i również sama na nie odpowiadam)

1. Dlaczego Tatry są "Tatrami"? Skąd nazwa?
I tutaj zaczynamy historie o dwóch młodych pasterzach którzy sobie szli i liczyli szczyty raz, dwa, tri (trzy)... i stad mamy Tatry.
Tak, żartowałam.  Tak, to był suchar. Tak, gdzieś to przeczytałam.

Od początku. Rożne źródła różnie podają. Przestawię więc kilka propozycji.
Na początku błędnie tłumaczono nazwę Tatr, jakoby miała się ona wywodzić od Tatarów. Podhalanie dawniej Tatry nazywali Holami lub Halami.
Z ciekawszych, jakie udało mi się znaleźć:
- z węgierskiego (?) Thurthul oznaczać mogło "piekło" (a to ci ciekawe),
- z francuskiego tertre oznacza to "wzgórze", Tatry więc nazywane były wzgórzami,
- pochodzenie dackie lub trackie, informuje o nazwie Karpak (tak na Tatry mówiono na początku wieku XIX), a oznacza to "najwyższa góra, okryta śniegiem"
- wśród ludności, która Karpaty zamieszkiwała (rzecz jasna ludność była rożnych narodowości) słowo "tatry" oznaczało "skały " i stąd potem góry,

Za chmurką- Starorobociański Wierch (najwyższy szczyt Tatr Zachodnich, leżący w całości po stronie polskiej)

"Łagodne" Tatry Zachodnie

2. Zachodnie, Wysokie, Bielskie- o co w ogóle kaman? 
Zróbmy może najpierw ten główny podział.
Tatry dzielimy na:
- Tatry Zachodnie- tutaj najwyższym szczytem jest Bystra (2248), po polskiej strony mamy sławny już Starorobociańnski Wierch (2176),
- Tatry Wysokie- tutaj króluje nam Gerlach (2655), a po polskiej stronie Rysy (2499),
- Tatry Bielskie- prym wiedzie tu Hawrań (2152).

Zielona Siwa Przełęcz (Tatry Zachodnie)

 

Dla kontrastu panorama ze Skrajnego Granatu (Tatry Wysokie)

3. Skąd wiemy, gdzie zaczynają się Tatry Zachodnie, Wysokie i Bielskie. Czyli o granicach mowa.
Granica miedzy Tatrami Zachodnimi a Wysokimi, to: znana Wam na pewno dobrze Przełęcz Liliowe i (długa nazwa) Dolina Suchej Wody Gąsienicowej (jeśli patrzymy na polskie granice).
Jeśli patrzymy na stronę słowacką- jest to Dolina Cicha Liptowska.

Zaś Tatry Bielskie od Tatry Wysokich oddziela nam- Przełęcz Pod Kopą.

W centrum koleżanka Świnica, po lewej kolega Kościelec, na prawo Świnicka Przełęcz

Jeśli chcecie cyknąć całkiem ładne panoramki, to na Kozi Wierch zapraszam

4. A skąd wzięliśmy nazwy i co tu w ogóle chodzi? Czyli mydło i powidło.
Zacznijmy może więc od najwyższych, czyli (tutaj zaskoczę, uwaga!) Tatr Wysokich.
Kilka najważniejszych cech:
- mają charakter alpejski,
- najwyższy szczyt: Gerlach (2655 m n.p.m.), po stronie polskiej rzecz jasna Rysy (2499 m n.p.m.)
- nazwa (zaskoczenie), bo po prostu są wysokie :)

Gdzieś tam, schodząc z Kościelca

 Lecimy dalej. Teraz na tapecie- Tatry Zachodnie.
Dlaczego Zachodnie są niższe od Wysokich?
Ano dlatego, ze w swojej budowie geologicznej posiadają większą ilość skał podatnych na erozję, która rzecz jasna i oczywista przekłada nam się na wysokość i sam wygląd.
Zgłębiając się w literaturze, przeczytamy, że ukształtowały je głównie rzeki płynące, a nie lodowce- jak w przypadku Wysokich.
Z ciekawostek, dawniej wykorzystywano je jako pastwiska, np. dawno, dawno temu Ciemniak był wypasany po sam wierzchołek. 
Dużo jaskiń, np. Mylna, Mroźna, Raptawicka.  
Byliście może w którejś z nich? Jeśli nie, to gorąco polecam!

W drodze na Czerwone Wierchy, charakterystyczne kopulaste szczyty

Up up up

Ostatnie- Tatry Bielskie. Leżą w całości po słowackiej stronie.
Czym się różnią Bielskie od Zachodnich i Wysokich?
- budowa geologiczna- prawie wyłącznie budują je skały osadowe (podam nazwy aczkolwiek podejrzewam, ze niewiele one powiedzą niektórym, ale skoro edukować, to edukować): margle, dolomity, wapienie.
- nazwa- od miasta Biała Spiska
- odwiedzali je poszukiwacze skarbów oraz zielarze i alchemicy, którzy szukali tutaj ziół

5. Czym one się różnią?
Tatry Wysokie oraz Tatry Zachodnie można odróżnić dosłownie na "oko". 
Totalnie różnią się krajobrazem. 
A mianowicie, w krajobrazie Tatr Wysokich mamy rzeźbę alpejska. Co to takiego? No wystarczy zerknąć na zdjęcia. Wysokie strzeliste turnie, skaliste szczyty- sprawca tego są lodowce. Dużo również tutaj jezior (potocznie mówiąc stawów), czego już w Zachodnich jest znacznie mniej.
Zachodnie zaś, to kopulaste, łagodne wierzchołki.

Fragment Orlej Perci z Kościelca

Zachodnie :)

Tak, to znowu fragment Orlej, coś do niej przyciągało w minione wakacje

Z Kościelca można podziwiać też malowniczą panoramę na Tatry Zachodnie, w centrum widoczny Kasprowy Wierch oraz stawy (od lewej) Zielony Staw Gąsienicowy, Kurtkowiec i po prawej Dwoisty

Mam nadzieję, że dzięki tym skromnym wypocinom wyjaśniłam łatwo to i owo.
Warto znać takie podstawy, w końcu jakby nie patrząc mieszkamy w tym kraju, więc bądźmy z tych którzy cokolwiek wiedzą. I nie bójmy się tej wiedzy ;).

Hej Wysokie!

P.S. no dobra przyznaje trochę mnie poniosło i wyszło ciut więcej tekstu niż myślałam, ale mimo wszystko enjoy!

Dokształcałam się z Wielka Encyklopedia Tatrzańska oraz Przewodnik Tatrzański J. Nyki